آلرژی پوستی ودرماتیت تماسی چیست و به چه شکلی بروزمی نماید؟
قبل از هرچیزی باید یک تعریف کلی از آلرژی داشته باشیم و بدانیم که آلرژی یعنی چه؟
زمانی که پوست بدن شما با یک ماده خارجی تماس پیدا می کند سیستم ایمنی بدن تصور میکند که بدن مورد حمله مواد خارجی قرار گرفته، لذا شروع به واکنش نموده و موادی ترشح می کند. به ماده خارجی که به بدن حمله ور شده آلرژن و به ماده ترشح شده در بدن جهت مقابله با آلرژن ها آنتی بادی گفته می شود و واکنش ایجاد شده آلرژی نامیده می شود..نتیجه واکنش بین آلرژن و آنتی بادی خود را بصورت قرمزی و خارش پوست نشان می دهدکه به آن درماتیت تماسی یا آلرژی گفته می شود.
انواع درماتیت تماسی (آلرژی موضعی):
دونوع درماتیت تماسی وجود دارد که اولین آن در اثر تماس با مواد شیمیایی نظیر پاک کننده هایی با قدرت پاک کنندگی بالا ایجاد می شود.
دومی در اثر یک واکنش آلرژیک به یک ماده آلرژن که واکنش دفاعی بدن را تحریک می کند ایجاد می شود.افرادی که آلرژی دارند معمولا به مواردیکه افراد عادی هیچگونه واکنشی نشان نمی دهند واکنش نشان میدهند.این مواد میتوانند از ترکیبات گیاهی نظیر پیچک سمی گرفته تا رنگ ها و مواد معطر که تقریبا در همه محصولات یافت میشوند باشد.
آلرژی و واکنش آلرژیک می تواند به موادی که در هوا وجود دارد نظیر گرده گیاهان "اسپری های شیمیایی "پودرها"فیبرها و یا دود سیگارنیز وجود داشته باشد.
به این نوع آلرژی (آلرژی تماسی) ایجاد شده توسط هوا گفته می شود و معمولا روی پلک ها و سرو گردن دیده می شود.
آلرژی پوستی چیست؟
آلرژی پوستی هم چنین میتواند بصورت کهیر و تورم عمقی روی پوست ظاهر شود که به آن آنژیوادم می گویند.در صورتی که اجتناب از ماده آلرژن امکان پذیر نباشد با استفاده از داروهای خاص می توان کهیر و خارش را موقت درمان کرد و به بیمار احساس بهتربودن داد.
لازم به ذکر است که واکنش های آلرژیک قابلیت سرایت به دیگران را ندارند.
چه عاملی آلرژی پوستی ایجاد میکند؟
حداقل 10 روز زمان لازم است تا شخص بعد از اولین تماس با ماده ای که بدنش نسبت به آن حساس است واکنش یا آلرژی نشان بدهد.
احتمال دارد که بدن شما به ماده ای که سالها با آن تماس داشته و هیچ واکنشی نشان نداده حساسیت یا آلرژی نشان بدهد.در این صورت واکنش آلرژیک در صورت تماس مجدد با آن ماده میتواند از چند دقیقه بعد از تماس با ماده آلرژن شروع شده و گاهی حتی 1 الی 2روز زمان میبرد تا واکنش آلرژیک شروع شود.
مهمترین دلایل آلرژی های پوستی عبارتند از:
1.تماس با فلز نیکل که از بدلیجات و یا دکمه های لباس ها مثلا شلوارهای جین و کمربندها"کرم پودرها"لوسیون ها"صابون ها و شامپوها وجود دارد.
2.تماس با ضدآفتاب ها و اسپری های حشره کش
3.تماس با ترکیبات داروهای موضعی نظیر آنتی بیوتیک های موضعی و یا ترکیبات موضعی ضد خارش
4.تماس با عطرها
5.تماس با محصولات شوینده و پاک کننده
6.تماس با گیاهان نظیر پیچک
7.تماس با لاتکس نظیر دستکش های جراحی "دستکش های پلاستیکی و مواد پلاستیکی لباسها"کاندوم ها و یا حتی بادکنک
8.تماس با مواد شیمیایی
افرادی که به اگزمای پوستی و درماتیت آتوپیک مبتلا هستند احتمال بیشتری دارد تا مبتلا آلرژی های پوستی بشوند.آلرژی میتواند بصورت تورم در پاها به دلیل جریان خون ضعیف و همچنین در نواحی خصوصی بدن رخ دهد و به صورت گوش شناگران نیزدیده می شود.
چگونه شخص میتواند تشخیص دهد که به چه ماده ای حساس است؟
پزشک ممکن است آزمایش کند تا متوجه شود بدن شخص به چه ماده ای حساسیت دارد.ولی حقیقتا تشخیص دقیق علت آلرژی به راحتی ممکن نیست .آزمایش های پوستی فقط می توانند بگویند که بدن شخص به چه ماده ای حساس است ولی آنها دقیقا نمیتوانند بگویند که چه قسمتی از بدن و چه زمانی با ماده آلرژن تماس داشته است.پزشکان اغلب از تستهای واقعی (true test)استفاده می کنند .این تست از یک کیت بسته بندی شده که محتوی سه پانل متفاوت هست تشکیل شده.
اندازه چسب ها ازاندازه یک اسکناس 1 دلاری کوچکتر هستند و هر پانل محتوی 12 چسب هست که محتوی آلرژن های احتمالی هستند.به مدت دوروز پچ ها به پشت بیمار چسبانده می شوند.سپس پزشک آنهارا از موضع جدا کرده و محل آنها را از نظر واکنش های آلرژیک احتمالی به آن ماده بررسی می نماید.
ممکن است بیمار ناچار شود چندین بار به پزشک مراجعه کند زیرا بعضی واکنش های آلرژیک به زمان نیاز دارند تا بروز نمایند. ممکن است شخص به موادی آلرژی داشته باشد که داخل بسته و پچ های مذکور وجود ندارد که در اینصورت پزشک ناچار است تست های بیشتری انجام دهد و یا حتی از موادی که شخص بصورت روزانه با آنها سروکار دارد نمونه تهیه کرده و آزمایش انجام دهد.
اگر بیمار واکنش خفیف به هر یک از پچ های تست ها نشان دهد ممکن است نیاز باشد تا تست .(.roat test).را انجام دهد.این تست هم شبیه تست قبلی می باشد با این تفاوت که توسط بیمار انجام می شود.بیمار ماده آلرژن مشکوک (مثلا ضد آفتاب) را به مدت چند روز روی پوست خود در یک محل مشخص استفاده کرده و واکنش های آلرژیک احتمالی به آن را بررسی میکند و بدین وسیله موادی که بدن به آن حساس است را تشخیص میدهد.جهت تشخیص حساسیت به فلزات نظیر نیکل از تست دی متیل گلیکوکسیم استفاده می شودو با توجه به میزان نیکل موجود در مواد بدن نسبت به آن واکنش نشان می دهد.این تست میتواند در مطب پزشک یا توسط خود بیمار در منزل انجام شود.
چگونه می توان درماتیت تماسی را درمان کرد؟
بهترین روش درمان پیشگیری است .بدین معنی که بیمار باید از تماس با موادی که به آنها آلرژی دارد اجتناب نماید(حتی ممکن است ناچار شود مثلا هنگام کار با مواد شوینده و شییمیایی از دستکش استفاده نماید)
درصورتی که بدن شخص به ماده شیمیایی واکنش نشان داد بهترین کار از بین بردن و تسکین دادن علائم بیماربا کمک دارو و پیشگیری از عفونت است.بیمار باید از خاراندن موضع خودداری نموده و از داروهایکه بصورت بدون نسخه در داروخانه به فروش می رسد جهت تسکین خارش و التهاب و هم چنین درمانهای سنتی خانگی استفاده کند.
چند نمونه از این داروها عبارتند از :
1 -.کرم هیدروکورتیزون
2-کرم و لوسین ماکاسین
3-آنتی هیستامین های خوراکی
4-کمپرس سرد
5.حمام گرفتن با اوت میل کلوئیدی
بهتر است با پزشک یا دکتر داروساز در مورد اینکه کدام یک برای مشکل شما مناسب تر است مشورت نموده و در صورت بروز واکنش های شدیدتر پزشک ممکن است ناچار شود از داروهای قویتر استفاده کند.
برگرفته از سایت webmed
ترجمه :دکتر گلاله شیخی موسس و مسئول فنی داروخانه آنلاین دکتر شیخی